Phát triển nghề công tác xã hội trong lĩnh vực y tế

Nghề CTXH ở Việt Nam có thể được coi là chính thức được công nhận từ năm 2010 sau khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 32/2010/QĐ-TTg ngày 25/3/2010. CTXH trong ngành Y tế cũng đã được hình thành ngay sau đó khi mà Bộ Y tế ban hành Đề án “Phát triển nghề công tác xã hội trong ngành Y tế giai đoạn 2011-2020”.

Khám và chăm sóc sức khỏe cho người khuyết tật

CTXH trong bệnh viện là các hoạt động hỗ trợ người bệnh, người nhà người bệnh và các nhân viên y tế trong bệnh viện nhằm giải quyết các vấn đề xã hội và tâm lý liên quan đến bệnh tật và quá trình khám chữa bệnh. Mục đích là hỗ trợ các nhóm đối tượng khắc phục những khó khăn về xã hội để đạt được hiệu quả chăm sóc sức khỏe tốt nhất. Nhân viên CTXH trong bệnh viện là cầu nối để giải quyết các mâu thuẫn giữa bệnh nhân và nhân viên y tế, giữa bệnh nhân và bệnh nhân, bệnh nhân và người nhà bệnh nhân…

CTXH trong bệnh viện có nhiệm vụ bảo vệ quyền được chăm sóc sức khỏe của bệnh nhân thông qua việc tư vấn các vấn đề xã hội có liên quan cho bệnh nhân và gia đình của họ trong quá trình điều trị; tìm kiếm các dịch vụ hỗ trợ trên cơ sở tìm hiểu và phân tích các yếu tố xã hội có ảnh hưởng đến sức khỏe của bệnh nhân; kết nối các dịch vụ hỗ trợ cho từng bệnh nhân; nghiên cứu cung cấp bằng chứng từ thực tế hoạt động để đề xuất chính sách; hỗ trợ giải tỏa tâm lý cho bệnh nhân, người nhà và nhân viên y tế… Ngoài ra CTXH trong bệnh viện còn có nhiệm vụ giúp đỡ và tìm nguồn tài trợ cho các bệnh nhân nghèo, công tác truyền thông và quan hệ công chúng trong bệnh viện, tham gia công tác đào tạo tại bệnh viện…

Với “Đề án phát triển nghề CTXH trong lĩnh vực y tế”, Bộ Y tế đặt mục tiêu mang lại môi trường khám chữa bệnh thân thiện và hiệu quả. Mục tiêu trước mắt là đến hết năm 2015, 70% cán bộ lãnh đạo của các cơ sở y tế thuộc tuyến trung ương, tuyến tỉnh nhận thức đúng về vị trí, vai trò của CTXH trong chăm sóc sức khỏe và cam kết triển khai thực hiện tại đơn vị; 50% nhân viên tại các cơ sở y tế tuyến trung ương, tuyến tỉnh có nhận thức đúng về vấn đền này.

Cũng theo Đề án này, sẽ xây dựng thí điểm 4 mô hình tổ chức hoạt động công tác xã hội trong các bệnh viện tuyến trung ương, bao gồm 1 bệnh viện hạng đặc biệt, 1 bệnh viện đa khoa, 1 bệnh viện chuyên khoa có lợi thế (Ngoại, Phụ sản, Nhi…), 1 chuyên khoa đặc thù ít lợi thế (Tâm thần, U bướu, Lao…). Đồng thời xây dựng thí điểm 6 mô hình tổ chức hoạt động CTXH trong các bệnh viện tuyến tỉnh thuộc 3 miền Bắc, Trung, Nam bao gồm 3 bệnh viện đa khoa, 3 bệnh viện chuyên khoa.

Ngoài ra, Bộ Y tế cũng đã đề ra những kế hoạch cụ thể như: khảo sát thực trạng về nhu cầu triển khai nghề CTXH trong ngành; đẩy mạnh truyền thông về vai trò của CTXH trong chăm sóc sức khỏe nhân dân; đào tạo, tập huấn bồi dưỡng nâng cao trình độ kiến thức, kỹ năng CTXH cho đội ngũ cán bộ và nhân viên y tế ở các cấp; đề xuất và ban hành các văn bản quy định liên quan đến tổ chức, cơ chế hoạt động, thang bảng lương, chế độ phụ cấp cho người làm CTXH trong lĩnh vực y tế; xây dựng chương trình, nội dung giảng dạy, bồi dưỡng chuyên đề về CTXH cho đội ngũ cán bộ y tế đang làm việc trong cơ sở y tế các cấp. Đặc biệt, sẽ liên kết đào tạo CTXH về y tế cho cán bộ, học sinh theo các hệ của ngành Giáo dục và Đào tạo.

Sau thời gian triển khai thực hiện đến nay, CTXH trong ngành y tế đã xuất hiện tại một số bệnh viện tuyến trung ương và tuyến tỉnh. Theo ghi nhận ban đầu thì những hoạt động này đã góp phần cung cấp các thông tin theo yêu cầu của bệnh nhân và thân nhân người bệnh; kết nối bệnh nhân với các dịch vụ trong và ngoài bệnh viện; hỗ trợ sinh hoạt vận động đối với những bệnh nhân khuyết tật, người cao tuổi, trẻ em; kêu gọi cộng đồng giúp đỡ cho những bệnh nhân có hoàn cảnh khó khăn.

Công tác xã hội (CTXH) trong bệnh viện thực sự có vai trò rất quan trọng trong việc nâng cao chất lượng khám chữa bệnh. CTXH không đơn thuần chỉ là công tác từ thiện trong bệnh viện, như các bữa ăn, nồi cháo từ thiện cho bệnh nhân nghèo, tặng quà cho các bệnh nhân có hoàn cảnh khó khăn. Có thể khẳng định rằng CTXH trong bệnh viện là một nội dung hoạt động rất quan trọng trong quá trình chuyên nghiệp hoá lĩnh vực công tác xã hội, góp phần không nhỏ vào công cuộc chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khoẻ nhân dân. Đồng thời, việc thực hiện thành công “Đề án phát triển nghề công tác xã hội trong lĩnh vực y tế” sẽ góp phần đáng kể cải thiện năng lực của hệ thống Y tế Việt Nam.

Tuyên truyền Đề án phát triển nghề Công tác xã hội (Đề án 32)

Hoàng Anh