Người dân sẽ được hỗ trợ đến 30% khi tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện

Ông Trần Hải Nam, Phó Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm xã hội (Bộ LĐ-TB&XH) cho biết, từ 1/1/2018, người dân tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) tự nguyện sẽ được nhà nước hỗ trợ. Theo đó, các đối tượng hộ nghèo sẽ được hỗ trợ 30%, hộ cận nghèo là 25% và tất cả các đối tượng còn lại được hỗ trợ 10%. “Đây sẽ là cơ hội để thu hút đông đảo đối tượng tham gia BHXH tự nguyện trong thời gian tới” – ông Trần Hải Nam nhấn mạnh.

Ảnh minh họa

*Xin ông cho biết BHXH tự nguyện đến thời điểm này đã được triển khai, thực hiện như thế nào?

– Theo quy định về chính sách BHXH, từ 1/1/2018 chính sách BHXH tự nguyện sẽ được triển khai thực hiện trên cả nước. Trong thời gian qua có thể đánh giá các đối tượng tham gia tăng lên hàng năm, các quyền lợi của người lao động được thực hiện thông qua các chế độ hưu trí và tử tuất. Có thể nói, quyền lợi chính sách BHXH tự nguyện mang lại là các đối tượng trực tiếp nhất là những người tham gia BHXH bắt buộc khi đến tuổi nghỉ hưu chưa đủ điều kiện năm đóng, đối tượng này chiếm khoảng trên 70% số người đang tham gia BHXH tự nguyện hiện nay.

Đặc biệt, Luật BHXH năm 2014 sửa đổi với rất nhiều nội dung điều chỉnh theo hướng tới cơ hội tiếp cận chính sách của các đối tượng, trong đó có đối tượng ở khu vực lao động phi chính thức, lao động tự do, không có quan hệ lao động… chứ không chỉ là những người đã có thời gian tham gia BHXH bắt buộc trước đó. Họ có cơ hội tiếp cận với những nội dung sửa đổi như điều chỉnh về tiền lương đóng, việc đa dạng hơn các phương thức đóng và trong tổ chức thực hiện, cơ quan BHXH cũng đã đa dạng các phương thức thông qua hệ thống dịch vụ công để làm sao đem chính sách đó tới tận xã, phường, sao cho người dân có cơ hội cao nhất trong việc tiếp cận, tìm hiểu chính sách cũng như là đăng ký tham gia BHXH tự nguyện.

* Vậy khi mở rộng đối tượng tham gia BHXH tự nguyện chúng ta gặp phải khó khăn gì, thưa ông?

 – Đúng là hiện nay đang có rất nhiều khó khăn trong việc tiếp cận đối tượng tham gia tự nguyện khi đại bộ phận họ là đối tượng trong khu vực lao động phi chính thức, không có quan hệ lao động, tính chất về tiền lương và thu nhập không ổn định, nên việc phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện thời gian qua vẫn còn nhiều hạn chế. Tuy nhiên, hiện nay thực hiện các Nghị quyết, Chỉ thị của Trung ương việc đẩy mạnh, triển khai đồng bộ các giải pháp, trong đó có tăng cường sự tham gia, quan tâm của các cấp ủy chính quyền, sự vào cuộc của toàn xã hội để đẩy mạnh việc triển khai thực hiện chính sách BHXH tự nguyện, đưa chính sách này tới các đối tượng tham gia một cách thuận lợi nhất. Và từ năm 2018, theo Nghị định 134 của Chính phủ nhà nước sẽ thực hiện song hành việc hỗ trợ tiền đóng BHXH cho các đối tượng tham gia. Đặc biệt, trong đó có các chính sách hỗ trợ cao hơn, cân đối với các đối tượng là hộ nghèo, hộ cận nghèo…

BHXH tự nguyện đảm bảo tương lai khi về già cho người dân (Nguồn Internet)

*Chính sách cũng như hỗ trợ cho người dân tham gia BHXH tự nguyện rất ưu việt, tuy nhiên số lượng tham gia vẫn hạn chế. Theo ông có phải đa phần người dân vẫn chưa có thói quen tích lũy cho tương lai khi về già?

– Tôi cũng cho rằng một bộ phận người dân hiện nay có thể do khó khăn trong thu nhập tài chính, và việc nghĩ tới một khoản đóng BHXH hàng tháng như một cách đảm bảo cho tương lai khi về già nhiều khi chưa được quan tâm tới. Nhưng với xu thế phát triển của xã hội, tôi cho rằng thời gian tới, nhận thức được nâng lên, người dân sẽ quan tâm hơn tới việc tiết kiệm khi đang làm việc để tích lũy cho tuổi già. Chỉ có như vậy thì cuộc sống sau này khi về già của người dân sẽ được đảm bảo hơn.

Về vấn đề người dân tham gia BHXH tự nguyện vẫn còn hạn chế, tôi cho rằng chúng ta cần phải đánh giá lại hiệu quả của việc tuyên truyền trong thời gian qua, vì sao người dân vẫn hiểu về chính sách một cách chung chung. Chúng ta phải tuyên truyền làm sao để người dân phải hiểu về chính sách, chỉ khi hiểu rõ chính sách, hiểu rõ những quyền lợi được hưởng chúng ta mới hi vọng rằng họ sẽ tham gia. Liên quan đến công tác tổ chức, triển khai, các cơ quan thu, nộp bảo hiểm cũng như phương thức đóng sao cho linh hoạt, tạo điều kiện cho người dân, tránh việc đi lại phiền hà cũng như các thủ tục hành chính rườm rà… Bên cạnh đó là sự tham gia, vào cuộc của các cấp chính chính quyền, chính sách BHXH là chính sách an sinh xã hội của nhà nước, là chính sách chung cần sự bắt tay vào cuộc của toàn xã hội.

*Ông có thể nói rõ hơn khi người dân muốn tham gia BHXH tự nguyện thì họ sẽ đăng ký ở đâu và quyền lợi được hưởng?

– Hiện nay BHXH đã có các đại lý thu BHXH qua bưu điện, tới các xã, phường đều có điểm thu và chi trả các chế độ chính sách. Người dân tham gia BHXH tự nguyện có thể tiếp cận một cách dễ dàng, họ có thể đến trụ sở UBND xã, phường – nơi có đặt đại lý thu BHXH để đăng ký mà không gặp bất kỳ khó khăn nào. Về quyền lợi khi tham gia BHXH tự nguyện, như tôi đã nói là người dân sẽ được hưởng chế độ hưu trí và tử tuất, về cơ bản nó tương đồng với chính sách BHXH bắt buộc. Với chế độ hưu trí, điều kiện nghỉ hưu là người lao động có 20 năm đóng và điều kiện tuổi đời là 55 đối với nữ và 60 đối với nam. Về chế độ tuất là thân nhân của người mất sẽ được hưởng các chế độ mai táng phí, trợ cấp một lần. Cũng có ý kiến cho rằng các chính sách này cần mở rộng hơn nữa với các chế độ ngắn hạn, đây cũng là vấn đề chúng tôi sẽ tiếp tục nghiên cứu để làm sao mà tới đây, các chính sách đa dạng, đáp ứng được nhiều hơn các nhu cầu, nguyện vọng của người lao động.

*Mới đây, trên mạng xã hội phản ánh cách tính so sánh giữa việc đóng BHXH và tích lũy gửi ngân hàng. Ý kiến của ông về vấn đề này như thế nào?

– Tôi khẳng định phương pháp tính đó là chưa đầy đủ và không chính xác, vì tác giả đưa ra cách tính toán chỉ dựa trên thông số một cách rất đơn giản, đó là số tiền đóng, tỉ lệ đóng và tính toán trượt giá theo thời gian, mức hưởng. Nhưng thực ra bài toán đó chưa tính đến các yếu tố như: khi tính trợ cấp bảo hiểm trong chính sách quy định rất rõ là tính toán tiền trợ cấp theo giá trị của đồng tiền, theo trượt giá thì toàn bộ số tiền đóng của người lao động đã được tính điều chỉnh theo trượt giá. Bên cạnh đó, khi tính các đối tượng thụ hưởng đảm bảo trên cơ sở tiền lương hưu điều chỉnh theo trượt giá, rồi trên cơ sở tăng trưởng kinh tế của từng thời kỳ. Thời gian qua, chúng ta thấy rất rõ là lương hưu vẫn tiếp tục được điều chỉnh với các mức cao hơn. Ngoài ra, các thông số của bài toán đưa ra hoàn toàn chưa tính đến các khoản trợ cấp khác như: chế độ ốm đau, thai sản, chế độ ngắn hạn, bảo hiểm thất nghiệp… trong đó quyền lợi của người lao động được đảm bảo rất nhiều.

Tôi cũng nói rõ hơn, nhìn vào tỉ lệ đóng – hưởng hiện nay có thể thấy quyền lợi của người lao động được đặt lên hàng đầu. Ví dụ như đối với người tham gia BHXH tự nguyện, họ phải đóng toàn bộ cả phần của chủ sử dụng lao động và người lao động. Tuy nhiên, nhìn vào tỉ lệ đóng – hưởng, nếu như hiện nay chỉ đóng vào quỹ hưu trí, tử tuất của tham gia tự nguyện chỉ với 22% tỉ lệ đóng, trong khi tỉ lệ hưởng tối đa mà người tham gia có thể nhận được lên tới 75%, và cùng với tuổi thọ hiện nay đã gia tăng nhiều so với trước đây. Vậy rõ ràng là giữa tỉ lệ đóng và hưởng như vậy thì quyền lợi của người lao động giữa hưởng sẽ có lợi hơn rất nhiều so với đóng. Tôi xin khẳng định chính sách BHXH hiện nay, trong đó có BHXH tự nguyện hoàn toàn mang lại quyền lợi tốt cho người lao động, đảm bảo thu nhập khi đến tuổi nghỉ hưu.

HUYỀN MINH (Ghi)